Selections

Αν είναι η μουσική του έρωτα τροφή...

ifmusic700x500

Γύρω από τον περίφημο στίχο του Shakespeare If music be the food of love και με βάση 13 θαυμάσια τραγούδια του Henry Purcell, πλέκεται ένα χρονικό της περιπέτειας του έρωτα, ευτυχισμένου ή άτυχου, με τη χαρά, την απώλεια και τη συντριβή, που συχνά τον συνοδεύουν

Ο πόλεμος, η τρέλα και ο θάνατος αλλά και η μαγική λυτρωτική δράση της μουσικής, είναι τα επιμέρους θέματα του έργου όπως προκύπτουν από τους στίχους των τραγουδιών, τα οποία βασίζονται στην καλύτερη αγγλική ποίηση του 17ου αιώνα.

Η χορογραφία ζωντανεύει στην σκηνή μια σειρά από μορφές που ταλανίζονται από τα πάθη της αγάπης αλλά και μορφές θεοτήτων που ρυθμίζουν τα του έρωτα και της μουσικής και βασανίζουν ή λυτρώνουν τους θνητούς.

Είναι τέλος όχι η αφηγηματική λογική αλλά οι ισορροπίες ανάμεσα στα μουσικά, τα λογοτεχνικά και χορευτικά νοήματα που ορίζουν την τελική μορφή του έργου.

Παρουσιάστηκε στο θέατρο Κνωσσός στις 11 και 12 Ιουνίου 1997 και αργότερα στο Εργοστάσιο στις 26-30 Νοεμβρίου και 17-18 Δεκεμβρίου 1997.

Ο τίτλος της παράστασης είναι ο πρώτος στίχος του Ορσίνο στη Δωδεκάτη Νύχτα του William Shakespeare.

* Αφίσα της παράστασης: Nicolas Poussin, Ρινάλδος και Αρμίδα (1628). Η Αρμίδα ετοιμάζεται να σκοτώσει το Ρινάλδο, τον οποίο έχει προηγουμένως κοιμίσει με μάγια, αλλά ξαφνικά τον ερωτεύεται. Ένας μικρός έρωτας της κρατά το οπλισμένο χέρι. (Επεισόδιο από την Gerusalemme Liberata, 1581, του Torquato Tasso).

Μουσική: Henry Purcell
Χορογραφία: Αναστασία Λύρα
Χορός: Νατάσα Αβρά
Συμμετοχή: Ελίνα Λογαρίδου ♦ Ιγνάτιος Χαβενετίδης
Κοστούμια: Άρτεμις Αλκαλάη
Φωτισμοί: Ελευθερία Ντεκώ
Παραγωγή - Διοργάνωση: Σχεδία Ομάδα Χορού

Με εξαίρεση το τραγούδι 7. Celia has a thousand Charms, όπου τραγουδά o Drew Minter, τα τραγούδια ερμηνεύει ο περίφημος Alfred Deller, ο μεγαλύτερος κόντρα τενόρος του 20ου αιώνα και αυτός που ουσιαστικά αναβίωσε μια τέχνη ξεχασμένη σχεδόν, από το τέλος της εποχής των καστράτων.

Η Σχεδία ευχαριστεί θερμά για την πολύτιμη βοήθειά τους: τον Νίκο Βαλκάνο, τον Δημήτρη Δημόπουλο, τη Δάφνη Καλαμπόκα και όλο το προσωπικό του Αθηναϊκού Θεάτρου όπου η Σχεδία πραγματοποίησε τις πρόβες της.

Φωτογραφίες: Τάκης Αναγνωστόπουλος

... Η Σχεδία Ομάδα Χορού γεννήθηκε από μία σειρά εργαστηρίων χορευτικής έρευνας που οργανώθηκαν από τη χορεύτρια και χορογράφο Αναστασία Λύρα στην Αθήνα την Ύδρα και τα Χανιά την τελευταία τετραετία. Επί 12 χρόνια πριν από το σχηματισμό της ομάδας η Αναστασία Λύρα επιδιδόταν κυρίως στην παρουσίαση χορευτικών σάλο ή ντούο παραστάσεων. Η Σχεδία έχει πραγματοποιήσει σημαντικές καινοτομίες στο χώρο της Σύγχρονης Τέχνης με τα Περιβαλλοντικά Χορευτικά Δρώμενα που εισήγαγε το '96 και τα οποία παρακολούθησαν δεκάδες χιλιάδες θεατές στους δρόμους της Αθήνας.

Περιοδικό Χορός, καλοκαίρι 1997

... Και η επιτυχία αυτή προέκυψε αβίαστα γιατί η εμπνεύστρια της Σχεδίας έχει εμπνεύσεις. Ξέρει να ανανεώνει χωρίς να θρυμματίζει, να ξαφνιάζει χωρίς να βανδαλίζει, να προκαλεί χωρίς να χυδαιοσκοπεί. Διαθέτει κάτι απαραίτητο για το χορό: χάρη. Όχι μόνο σωματική αλλά και πνευματική. Κι επιπλέον γνωρίζει να την μεταδίδει να την οργανώνει και να την επιβάλλει στους χορευτές της σαν διπλή πρόταση πειθαρχίας κι' ελευθερίας. Περισσότερα.

Κώστας Σιμόπουλος, Περιοδικό Χορός

Η Αναστασία Λύρα με τη Νατάσα Αβρά σε στιγμές ευφορίας και σύμπνοιας μας έδωσαν το αριστοτεχνικό αυτό συγκέρασμα μουσικής χορού και ποίησης... Μια παράσταση που θα θέλαμε να ξαναδούμε.

Λένα Ζαμπούρα, Περιοδικό Χορός, καλοκαίρι 1997

... Ανάμεσα στα μέλη της Σχεδίας και η εξαιρετική χορεύτρια Νατάσα Αβρά. Το σάλο της «Αν είναι η μουσική του έρωτα τροφή» σε χορογραφία της Λύρα όσοι το είδαν δύσκολα θα το ξεχάσουν.

Βένια (ή Βένα) Γεωργακοπούλου, Ελευθεροτυπία 4 Ιουλίου 1997

Τα τραγούδια της παράστασης

1. Music for a while

«Μουσική για πάντα» λένε ουσιαστικά οι στίχοι των John Dryden και Nathaniel Lee από την τραγωδία Οιδίππους (1678). Μουσική : «Ώσπου η Αλέκτω θα ελευθερώσει τους νεκρούς από τα αιώνια δεσμά τους, ώσπου να πέσουν από το κεφάλι της τα φίδια και από το χέρι της το μαστίγιο».
Ένας από τους σπουδαιότερους ύμνους που γράφτηκαν για την τέχνη της μουσικής.

Musick for a while,
Shall all your Cares beguile;
Wond'ring how your Pains were eas'd,
And disdaining to be pleas'd,
Till Alecto free the Dead
From their Eternal Band;
Till the Snakes drop from her Head;
And the Whip from out her Hand.

From the Tragedy Oedipus written by John Dry den and Nathaniel Lee in 1678, probably composed for the 1692 revival. The tone is ominous, foreshadowing disaster.

2. Sweeter than Roses

Από την τραγωδία Παυσανίας, ο προδότης της πατρίδας του του Richard Norton (1695). Περιγράφει τον ασυγκράτητο ενθουσιασμό του νέου έρωτα.

Sweeter than Roses, or cool evening breeze
On a warm flowery shore,
Was the dear Kiss.
First trembling made me freeze,
Then shot like fire all o'er.
What magic has victorious love!
For all I touch or see
Since that dear Kiss,
I hourly prove, all is love to me.

From Pausanias, the Betrayer of his Country, a tragedy by Richard Norton, 1695, set in ancient Sparta. Sung to arouse the amorous appetite of Pandora, Pausanias' unfaithful mistress

3. The Plaint

Από τη Νεραιδοβασίλισσα (1692), ανώνυμη διασκευή του Ονείρου Καλοκαιρινής Νύχτας του Shakespeare. Ένας από τους πολυάριθμους ερωτικούς θρήνους του Purcell, ο οποίος ακολουθεί εν μέρει το ύφος της αναγεννησιακής μουσικής παράδοσης.

O let me weep, forever weep,
My Eyes no more shall welcome Sleep,
I'll hide me from the sight of Day,
And sigh my Soul away,
She's gone, She's gone, her loss deplore;
And I shall never see her more.

From the opera The Fairy Queen, 1692, anonymous adaptation of Shakespeare's Midsummer Night's Dream.

4. I Attempt from Love's sickness to fly

Από την Ινδή Βασίλισσα των Dryden και Howard (1695), που υπήρξε η τελευταία θεατρική παραγωγή του Purcell. «Μάταια προσπαθώ να ξεφύγω από την αρρώστια του έρωτα... γιατί η αγάπη είναι πιο δυνατή και πιο ανελέητη από το πεπρωμένο», λέει ο ποιητής.

I attempt from love's sickness to fly in vain,
For I am myself my own fever and pain.
No more now, fond heart, with pride no more swell,
Thou can'st not raise forces enough to rebel.
For love has more power and less mercy than fate
To make us seek ruin and on those that hate.

From Act III of The Indian Queen. The play, written by Dry den and Howard in 1664, was adapted (probably by Dryden himself) in 1695. It is Purcell's final major stage production, with much less music than the other semi-operas.

5. Not all my Torments

Δεν σε συγκινούν τα βάσανά μου.
Η περιφρόνησή σου μεγαλώνει όσο μεγαλώνει η αγάπη μου.
Αλλά ως τον τάφο θα τις υποστώ τις θλίψεις μου.
Και θ' αγαπώ απελπισμένα.

Σόλο τραγούδι

Not all my torments can your pity move.
Your scorn increases with my love.
Yet to the grave I will my sorrows bear.
I love though I despair.

6. If Musick be the food of Love

«Αν είναι η μουσική του έρωτα τροφή, τότε τραγούδησε, τραγούδησε να με γεμίσεις με χαρά». Η πρώτη κατά Purcell εκδοχή του ποιήματος του Henry Heveningham που βασίζεται στον περίφημο στίχο του Shakespeare.

If Musick be the food of Love,
Sing on 'til I am filled with joy.
For then my list'ning soul you move
To pleasures that can never cloy.
Your eyes, your mien, your tongue declare
That you are music ev'rywhere.
Pleasures invade both eye and ear,
So fierce the transports are, they wound,
And all my senses feasted are,
Tho' yet the treat is only sound.
Sure I must perish by your charms,
Unless you save me in your arms.

Purcell's first setting of Heveningham's text (not Shakespeare's).

7. Celia has a thousand Charms

Η Σίλια που «έχει χίλιες χάρες» αλλά «είναι και ψεύτρα», είναι ο αγιάτρευτος καημός του Μυρτίλου. Από την τραγωδία Η βία της αγάπης του Robert Gould (1695).

Celia has a thousand Charmes,
'Tis Heav'n to lie within her arms,
While I stand gazing on her face,
Some new and some resistant grace
Fills with fresh magic all the place.
But while the nymph I thus adore,
I should my wretched fate deplore,
For O Mirtillo, have a care,
Her sweetness is above compare,
But then she's false as well as fair.
Have a care, Mirtillo, have a care.

From a tragedy The Rival Sisters, or The Violence of Love by Robert Gould, 1695. Purcell died just after the play was first produced. This song from Act II, Scene I, was sung by James (or 'Jemmy') Bowen, known as 'the Boy'. Anthony Aston relates that older singers advised him how to ornament a Purcell song and Purcell told them 'O Let him alone, he will grace it more naturally than you, or I, can teach him'.

8. From rosy bow 'rs

Από την Κωμική Ιστορία του Δον Κιχώτη κατά τον D' Urfey. Για να τραβήξει την προσοχή του ήρωα του Θερβάντες η Αλτισιντόρα, υποδύεται πέντε μορφές τρέλας : σκυθρωπή, εύθυμη, μελαγχολική, φανταστική και ολοκληρωτική τρέλα.

From rosy bow'rs, where sleeps the god of Love,
Hither, ye little waiting Cupids, fly:
Teach me in soft, melodious songs to move
With tender passion my heart's darling joy.
Ah, let the soul of music tune my voice
To win dear Strephon, who my soul enjoys.
Or if more influencing is to be brisk and airy,
With a step and a bound and a frisk from the ground
will trip like any fairy.
As once on Ida dancing were three celestial bodies,
With an air and a face, and a shape and a grace
Let me charm like Beauty's goddess.
Ah, 'tis in vain,
Death and despair must end the fatal pain;
Cold despair, disguised like snow and rain
Falls on my breast.
Bleak winds in tempests blow.
My veins all shiver and my fingers glow:
My pulse beats a dead march for lost repose,
And to a solid lump of ice my poor fond heart is froze.
Or say, ye Pow'rs, my peace to crown,
Shall I thaw myself or drown?
Amongst the foaming billows,
Increasing all the tears I shed,
On beds of ooze and crystal pillows
Lay down my lovesick head?
Say, ye Pow'rs, my peace to crown,
Shall I thaw myself or drown?
No, no. I'll straight run mad,
That soon my heart will warm;
When once the sense is fled,
Love has no pow'r to charm,
Wild through the woods I'll fly;
Robes, locks shall thus be tore;
A thousand deaths I'll die,
Ere thus in vain adore.

From The Comical History of Don Quixote by D'Urfey. Altisidora attempts to seduce Cervantes' hero by traversing all degrees of madness. Declamation : Sullenly Mad, Air: Mirthfully Mad, Declamation : Melancholy Mad, Air: Fantastically Mad, Declamation/ Arioso : Stark Mad.

9. Ο lead me tο some peaceful gloom

Από τη Βρετανή ηρωΐδα των Beaumont and Fletcher (1695). Η πριγκίπισα Bonvica από τη Βρετάνη θρηνεί για τον έρωτα του Ρωμαίου στρατηγού που έχασε στον πόλεμο (;).

O lead me to some peaceful gloom,
Where none but sighing Lovers come,
Where the shrill trumpets never sound,
But one eternal hush goes round.
There let me soothe my pleasing pain
And never think of war again.
What glory can a lover have,
To conquer yet be still a slave?

Bonduca or The British Heroine, 1695, after Beaumont and Fletcher. The Breton Princess Bonvica gives vent to a long lament 'O lead me to some peaceful gloom' before committing suicide on account of her love for the Roman General who has conquered her.

10. Retired from any mortal's sight

Πρόκειται για ένα πρώιμο λυρικό έργο του Purcell , το οποίο περιγράφει με σπαρακτική απλότητα και συγκίνηση τον θάνατο ενός νέου ανθρώπου. Οι στίχοι προέρχονται από την Ιστορία του Σικελού Σφετεριστή (1681).

Retired from any mortal's sight,
The pensive Damon lay.
He blest the discontented night,
And cursed the smiling day.
The tender sharers of his pain,
His flocks no longer graze,
But sadly fixed around the swain,
Like silent mourners, gaze.
He heard the music of the wood,
And with a sign replied;
He saw the fish sport in the flood,
And wept a deeper tide.
In vain the summer's bloom came on,
For still the drooping swain
Like autumn winds was heard to groan
Outswept the winter's rain.
'Some ease', said he, 'some respite give.
Why, mighty Pow'rs ah! Why
Am I too much distressed to live,
And yet forbid to die?'.
Such accents from the shepherd flew,
Whilst on the ground he lay;
At last so deep a sigh he drew
As bore his life away.

It comes from The History of the Sicilian Usurper or King Richard II, 1681, and is one of Purcell's earliest lyrical efforts.

11. Since from my dear Astrea's sight

Προέρχεται από την Ιστορία του Διοκλητιανού (1690, λιμπρέτο-διασκευή του Betterton από τους Beaumont και Fletcher) και περιγράφει με θαυμαστή διεισδυτικότητα και λεπτή ειρωνεία το δράμα του έρωτα χωρίς ανταπόκριση.

Since from my dear Astrea's sight
was so rudely torn,
My soul has never known delight,
Unless it were to mourn.
But oh, alas, with weeping eyes
And bleeding heart I lie.
Thinking on her whose absence 'tis
That makes me wish to die.

From The Prophetess or The History of Dioclesian, 1690. Libretto by Betterton adapted from Beaumont and Fletcher.

12. Thrice happy Lovers

Πρόκειται για το «Επιθαλάμιον» από τη Νεραϊδοβασίλισσα (1692). Η Ήρα, προστάτιδα θεά της οικογένειας, έρχεται να ευλογήσει έναν γάμο και να δώσει χρήσιμες συμβουλές στους νεόνυμφους. Το άρμα της θεάς το σέρνουν παγώνια, σύμφωνα με τις σκηνικές οδηγίες, και προφανώς η σκηνή αυτή της πρώτης παραγωγής του έργου στο Dorset Garden Theatre, άφησε εποχή για την πολυτέλεια και την μεγαλοπρέπειά της.

Thrice happy Lovers,
May you be for ever, ever free
From the tormenting devil, Jealousy;
From all the anxious care and strife
That attends a married life.
Thrice happy Lovers,
May you be for ever, ever free.
Be to one another true,
Kind to her as she's to you.
And since the errors of the night are past,
May he be ever constant, she be ever chaste.

From The Fairy Queen (1692). This 'Epithalamium' is sung at the beginning of the Act V masque by Juno, who has just descended in a heavenly chariot drawn by peacocks, at the behest of Oberon, who wants to exhibit his magical powers. 'While a symphony plays, the Machine [the mechanism propelling the chariot] moves forward, and the Peacocks spread their tails and fill the middle of the Theatre', according to the stage directions. This was one of the most famous of all the extravaganzas produced on the stage of Dorset Garden Theatre in that period.

13. Ο Solitude

Σόλο τραγούδι με στίχους της Katherine Phillips.

Ο Solitude, my sweetest choice!
Places devoted to the night,
Remote from tumult and from noise,
How ye my restless thoughts delight!
O Solitude, my sweetest choice!
O Heav'ns, what content is mine,
To see these trees which have appeared,
From the nativity of time,
And which all ages have rever'd,
To look today as fresh and green,
As when their beauties first were seen.
O how agreeable a sight
These hanging mountains do appear,
Which th'unhappy would invite
To finish all their sorrows here,
When their had fate makes them endure
Such woes as only death can cure.
how I solitude adore!
That element of noblest wit,
Where I have learnt Apollo's lore,
Without the pains to study it.
For thy sake I in love am grown,
With what thy fancy doth pursue,
But when I think upon my own,
hate it for that reason too,
Because it needs must hinder me
From seeing and from serving thee,
O Solitude! How I solitude adore.

A solo song from 1687, with words by Katherine Phillips.