Οι αυτοσχεδιαστικοί θησαυροί της χορογράφου Αναστασίας Λύρα (Τίνα Αλεξοπούλου, 21/1/2016)

Συνέντευξη στην Τίνα Αλεξοπούλου

Σ’ένα «μικροσκοπικό» αλλά ενεργειακά τεράστιο χώρο η Αναστασία Λύρα ξεδιπλώνει την έμπνευση της βάζοντας τους θεατές να κοιτάνε τους χορευτές από το μικροσκόπιο. Ακουμπώντας στις αρχαίες πέτρες αναβλύζουν θησαυροί και αγάλματα αργά και αναλυτικά. Μας μεταφέρει στο όμορφο σύμπαν της με διαφορετικά έργα κάθε πρώτο Σάββατο του μήνα. Εμείς παρακολουθήσαμε το Τu Amor ad infinitum με την Ελίνα Παπαδοπούλου και Boléro-Ένας Λαβύρινθος του Χρόνου με την Αλίκη Κόντζιου – Γούσα και την Αθηνά Κυρούση. Πρόσχαρη και μαγευτική μας μίλησε για την ελευθερία που δίνει στους χορευτές της. Αφεθείτε στην γοητεία της...

ΕΡ. Ποια ήταν η πηγή έμπνευσης για τα δύο αυτά χορευτικά έργα και κατά πόσο ήταν αυτοσχεδιαστικά ή χορογραφημένα.

ΑΠ. Νομίζω ότι οι πηγές είναι πολλαπλές κι αυτό έχει αν κάνει κυρίως με το γεγονός ότι έχω μια μακριά συνεργασία με αυτές τις χορεύτριες οπότε από την μια αναζητώ κάτι που θα τις αναδείξει περισσότερο και από την άλλη θέλω να υπηρετήσω κάποια ενδιαφέροντα που έχω σχετικά με την μουσική. Μπορεί να είναι διάφορες συγκυρίες που παίζουν ρόλο την κάθε φορά.

ΕΡ. Ας τα πάρουμε επί μέρους. Για το πρώτο έργο Τu Amor ad infinitum με την Ελίνα Παπαδοπούλου;

ΑΠ. Είναι ένα έργο που το δουλέψαμε για πρώτη φορά πριν 15 χρόνια. Δώσαμε κάποιες παραστάσεις στο θέατρο Σφενδόνη στο Εργαστήριο της Σχεδίας Ομάδας Χορού, την ομάδα που είχαμε τότε με την ίδια μουσική. Η Ελίνα Παπαδοπούλου χόρευε και πάλι αυτό το έργο. Πέρασαν λοιπόν 15 χρόνια και ξαναγυρίζουμε στην ίδια μουσική στο Prélude Choral et Fugue του César Franck. Εμένα δεν με ενδιέφερε να το κάνουμε με την ίδια προσέγγιση. Καθώς είμαστε σε αυτό το πολύ μικρό θέατρο, σ’αυτήν την σκηνή που έχεις τον χορευτή στα πόδια σου, έπρεπε να βρούμε ένα τρόπο να αξιοποιήσουμε αυτές τις ιδιαιτερότητες. Γι αυτό το ονόμασα μικροσκοπικό θέατρο, γιατί είναι σαν να βάζεις τα πράγματα κάτω από το μικροσκόπιο. Οπότε ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος να την βάλεις κάτω από το μικροσκόπιο; Να την βάλεις στο πάτωμα!

Επίσης όταν οριζοντιώσεις τον χορό τότε κερδίζεις απόσταση, έχεις άλλη σχέση με τον χώρο. Το κάτω επίπεδο σου επιτρέπει να κάνεις και μεγάλες κινήσεις. Αυτή λοιπόν ήταν η αρχική ιδέα. Η άλλη ιδέα είναι ότι η Ελίνα είναι φυσικός. Δανείζεται εικόνες από την κίνηση στο διάστημα. Σαν να αιωρείται, σαν να ταξιδεύει στο σύμπαν και με την κίνηση της είναι σαν να θέλει να παρουσιάσει μια σπουδή που έχει αν κάνει με έννοιες της φυσικής και των μαθηματικών που η ίδια τις καταλαβαίνει πολύ καλά.

ΕΡ. Παρατήρησα ότι μελετάτε το χιλιοστό της κίνησης.

ΑΠ. Ναι κι αυτό έχει να κάνει με το μικροσκόπιο. Όταν αναλύεις την κίνηση μέσω της αργής κίνησης ανακαλύπτεις κόσμους εκεί μέσα. Θησαυρούς!

ΕΡ. Και η ιδέα για τα υφάσματα στο έργο Boléro-Ένας Λαβύρινθος του Χρόνου;

ΑΠ. Είναι καθαρά φορμαλιστική. Πώς με το ύφασμα μπορείς να υπογραμμίσεις την κίνηση. Δεν έχει συμβολική. Ούτε υπάρχει κάποιο σενάριο. Όσο πιο αφαιρετικό είναι κάτι τόσο πιο ανοιχτό είναι σε ερμηνείες. Κι εγώ δεν πάω κόντρα σ’αυτό. Δηλαδή μου είπαν θεατές ότι είναι σαν να παλεύει με την ζωή ή με την μοίρα. Εγώ δεν το χα σκεφτεί ποτέ έτσι. Μπορεί η χορεύτρια εκείνη την ώρα για να υποστηρίξει την έμπνευση της να το επιστρατεύει αυτό.
Η ιστορία του Bolero ξεκινά πριν χρόνια από μια παράσταση στο Ζάππειο που είχα παρουσιάσει αλλά δεν είχα μείνει ευχαριστημένη. Μετά είδα μια παράσταση στο Παρίσι που έβαζε τρία Bolero στην σειρά. Αλλά και πάλι δεν μου άρεσε. Σκέφτηκα ότι τελικά δεν χορεύεται το Bolero παρόλο που είναι ένας χορός ισπανικός... Και η εκδοχή του Μπεζάρ παρόλο που είναι διάσημη εμένα και πάλι δεν με εντυπωσίασε. Μετά από χρόνια λοιπόν, στις πρόβες κάναμε πολλές περιστροφικές κινήσεις και μού ήρθε ιδέα ξανά του Bolero. Τώρα πιστεύω ότι έδεσε και μου αρέσει.

ΕΡ. Γιατί η μουσική περιέχει την επανάληψη, το θέμα κάνει lupa, επαναλαμβάνει το ίδιο μοτίβο...

Ακριβώς, το ξανά και ξανά. Οπότε αυτοσχεδιάζουν οι χορεύτριες αλλά με πάρα πολλές οδηγίες. Η κίνηση τους όμως αυτή καθαυτή είναι δική τους. Εγώ ποτέ δεν θα τους πω ότι τώρα θα σηκώσεις ψηλά το χέρι κ.τ.λ. Παράγεται από την μηχανική του φορέματος πάνω στο τραπέζι και την περιστροφική κίνηση. Η καθεμία το είδε τελείως διαφορετικά. Κι εγώ περιμένω να δω τι θα βγει! Η οδηγία μου απλώς είναι αργά και αναλυτικά.

ΕΡ. Και οι παύσεις;

ΑΠ. Είναι δικές τους! Όλα. Είναι η δική τους μουσικότητα. Επίσης, με το ύφασμα ήταν σαν να περνάμε στην ιστορία της τέχνης από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Με την παραμικρή αλλαγή η Αλίκη την μια μεταμορφώνεται σε Μαντόνα την άλλη σε μια ρωμαία δέσποινα μετά σε Ταναγραία! Αυτό δεν το αναζήτησα εγώ. Προέκυψε. Και το υποστήριξα μετά. Σαν ένα ταξίδι στο χρόνο στην τέχνη και στο στυλ. Σχεδόν στην μόδα στις εποχές. Ώρες ώρες γίνεται ιστορία της τέχνης. Η Αθηνά έχει την τάση να το κάνει πιο γιαπωνέζικο. Είναι στην Άπω Ανατολή. Ενώ η Αλίκη είναι μεσογειακή. Προέκυψε από μόνο του. Ήταν ένα δώρο! Δεν το είχα διανοηθεί εγώ.

ΕΡ. Βάλατε όμως τα συστατικά...

ΑΠ. Και μετά ενθαρρύνω προς αυτή την κατεύθυνση. Όταν βασίζεσαι στον αυτοσχεδιασμό μπορεί να βρεις θησαυρούς. Ενώ αν έχεις προγραμματίσει ένα πράγμα πλήρως μπορεί αν τους χάσεις.

ΕΡ. Δώσατε όμως την ελευθερία για να αναδυθούν αυτοί η θησαυροί.

ΑΠ. Ναι, πάντα με αποζημιώνει!

ΕΡ. Έχετε συνεργαστεί με χορογράφους και μουσικούς διεθνούς φήμης. Ποια συνεργασία έχει χαραχτεί στην μνήμη σας;

ΑΠ. Είναι πολύ δύσκολο να ξεχωρίσω κάποιον. Για παράδειγμα με τον Cecil Taylor που είναι πολύ μεγάλος μουσικός κάναμε μια παράσταση μαζί και με σφράγισε (Improvisation for dance and music). Ήταν ο μεγαλύτερος αυτοσχεδιαστής της εποχής του. Ήταν μια παράσταση σχολείο για μένα, για πάντα. Επίσης, με αυτόν που είχα πολύ μεγάλη σχέση είναι ο Steve Paxton, ο οποίος με παρακολούθησε για ένα μεγάλο διάστημα. Ήταν πολύ τιμητικό που ενδιαφέρθηκε. Ήταν ο μέντορας μας για πολλά χρόνια.

ΕΡ. Κι από τους Έλληνες;

ΑΠ. Αμέσως έρχεται στο μυαλό μου ο Ψαραντώνης. Είχαμε τρομερή σχέση! Δεν κάναμε πολλές παραστάσεις –θα έπρεπε– αλλά είχαμε απίστευτη σχέση. Εκείνος έβαλε τον τίτλο «Τσαλοπατείς τη γης και καμαρώνει ο ουρανός». Για τον χορό είναι το βασικότερο πράγμα! Ότι η γη σε στηρίζει. Επειδή σε στηρίζει η γη σε σέβεται ο ουρανός. Τρομερός, τρομερός!

Τίνα Αλεξοπούλου, lifebeat.gr, 21/1/2016

Share this post